Kiểu tóc
Như phần trước đã nói 4 kiểu tóc chính của người Việt vẫn luôn là để tóc xõa - búi chuy kế - cạo trọc - cắt ngắn chấm vai hoặc quá tai
Lê Qúy Đôn trong Kiến văn tiểu lục có diễn giải lời ghi nhận của sứ Thần nhà Nguyên Trần Cương Trung :" Thời Trần người trong nước đều cạo trọc, cho nên "Sứ Giao thi tập" của Trần Cương Trung thời Nguyên mới chú rằng: Đàn ông đều trọc, người có quan chức thì dùng khăn xanh phủ đầu, dân đều như sư cả. Đến thời thuộc Minh, Hoàng Phúc mới bát đầu cấm dân cạo tóc, đến nay dân vùng Giao Thủy, Kiên Lao, Trà Lũ vẫn còn giữ tục này"
Lệnh cấm mà Lê Quý Đôn nhắc tới là lệnh cấm của Giao Chỉ bố chính ty Hoàng Phúc trong Thân minh giáo hóa bảng văn năm 1414:" Kẻ nào còn dám noi theo thói tệ, cạo trọc đi đất (...) Hữu Ty sở tại sẽ nghiêm khắc trừng trị"
Tục lệ cạo trọc đầu thời nhà Trần có thể thấy rất phổ biến tuy nhiên tới mức như sứ Nguyên Trần Cương Trung nói là người trong nước ai cũng cạo trọc thì chắc chắn là nói quá vì theo ghi nhận của Nghiêm Tòng Giản và Cao Hùng Hưng trong An Nam chí nguyên thì:" Có người búi tóc chuy kế, có người cắt tóc, xăm mình đi đất, miệng đỏ răng đen"
Nói riêng về tục cát tóc ngắn của người Việt thì đây có thể nói là tục lệ cắt tóc lâu đời nhất của nước ta
Ngay từ các văn bản ghi chép đầu tiên có nói tới người Việt đã có nhắc tới lối cắt tóc ngắn này
Năm 137 trước Công nguyên, Hoài Nam Vương Lưu An gửi sớ cho Hán Vũ Đế đã nói:" Việt là vùng đát biên viễn, là dân cắt tóc xăm mình. Người Việt cắt tóc thì không thể dùng pháp độ của một nước đai mũ để cai trị được"
Tư Mã Thiên trong Sử ký - Triệu thế gia viết:"Cắt tóc xăm mình, trổ cánh tay, áo vạt trái ấy là dân Âu Việt"
Tục cắt tóc ngắn này còn kéo dài tới tận cuối đời Lê Sơ
Minh họa người Việt trong Tam tài đồ hội kiểu tóc vắt ngắn chỉ đến mang tai
Để ý kỹ kiểu tóc ngắn này hao hao kiểu tóc của đàn ông La Mã đều là tóc mái cắt cao, phần tóc gáy và mai để chớm tai (For fun
)
Ngoài kiểu tóc ngắn trên còn có kiểu cắt ngắn tóc tới chấm vai như trong Trúc Lâm đại sĩ xuất sơn đồ
Sau khi nước ta bị Minh thuộc nhài Minh với chính sách thảm sát văn hóa Việt đã cấm tục lệ cắt tóc ngắn, xăm mình và nhuộm răng đen của dân ta, có điều sau khi nước ta độc lập nhà Hậu Lê lại cổ vũ tục tóc ngắn
Về tóc của phụ nữ như đã viết chủ đạo thì có 2 loại búi chuy kế và xõa nhưng biến thể của 2 kiểu tóc này thì có rất nhiều
Ví dụ Trần Cương Trung miêu tả phụ nữ nước ta:" cắt tóc ngắn, lưu lại ba tấc, buộc ở đỉnh đầu, uốn ngọn tóc rồi thắt lại như bút, không có tóc mai và tóc thừa đằng sau"
Cách miêu tả này của sứ thần Trần Cương Trung hơi khó hiểu nhưng đại ý nói tới lối buộc tóc đuôi gà như hiện nay ta biết (Có lẽ bên TQ thời điểm đó lối buộc tóc đuôi gà không phổ biến nên Trần Cương Trung miêu tả chưa rõ nghĩa), có điều phụ nữ thời Trần buộc tóc đuôi gà cao trên tận đỉnh đầu và họ không nuôi quá dài mà chỉ dài hơn tóc đàn ông khoảng 3 tấc (10 cm) hoặc 1 gang tay, mà tóc cắt ngắn của đàn ông thời Trần thì chấm vai suy ra tóc phụ nữ thời Trần dài quá vai một chút (Khá hợp mốt hiện nay đấy chứ)
No comments:
Post a Comment