Theo Khâm Định Đại Nam hội điển sự lệ thì mũ thường phục của vua Nguyễn là Thất Long Đường Cân
Loại mũ này là biến thể của mũ Xung Thiên có phần gáy mũ nhô cao, chỏm mũ khum tròn chùm về phía trước, choãi ra 2 bên thành hình chữ bát 八
Tranh vẽ vua Tự Đức (trên) và ảnh chụp vua Thành Thái (dưới), mũ họ đội chính là Thất Long Đường Cân, loại mũ này thường được vua quan nhà Nguyễn gọi tắt là Đường Cân
Kết hợp với Thất Long Đường Cân là Long bào, tuy nhiên Long bào dùng làm thường phục khác với Long bào triều phục
Cụ thể theo Khâm Định Đại Nam Hội Điển Sự Lệ thì long bào thường phục kết cấu như sau:
" Áo bào làm bằng sa mát bóng thuần chỉ, màu vàng chính sắc, bên trong lót cùng màu, thêu rồng ổ lớn và các hình cổ đồ, bát bảo, sóng nước, mắt rồng đều khảm hạt hổ phách màu huyền, còn lại đều xâu chuỗi các hạt châu ngọc nhỏ.
Hai mặt áo và hai ống tay áo đều xâu chuỗi các hạt châu ngọc làm thành hình mỹ tự (Tức là các chữ Phúc, Lộc, Thọ...).
Cổ áo lót đoạn Bát ti bóng màu vàng chính sắc thêu hình rồng mây. Hai dải thùy lưu đều thêu hình rồng mây. Thường dùng sa mát bóng thuần chỉ màu hoa xích, thêu hình rồng ổ, sóng nước, cổ đồ, bát bảo, cành hoa...phía dưới nối với hình hồi văn, liên đằng, lan can màu hoa xích, gấm đoạn lót lụa màu đỏ, gấm hạng nhất thêu hoa sen thuần vàng màu bảo lam. Kế y làm bằng lụa sống. Bít tất có thân làm bằng tơ Bát ti bóng màu màu bảo lam, ở giữa là tơ Bát ti bóng màu tuyết bạch, phía dưới là vải tây màu tuyết bạch dát thuần vàng, gấm hạng nhất hoa sen xen lan can kim tuyến, lót sa, trừu bóng màu đỏ. Hia giống hia Đại triều"
Như vậy có thể thấy đặc điểm của Long bào thường phục khác với Long bào triều phục là có rất nhiều hoa văn sóng nước, cổ đồ, bát bảo cùng với các chư Phúc, Lộc, Thọ...được kết từ các hạt ngọc châu
Hoa văn bát bảo (bát bửu) là dạng hoa văn rất phổ biến ở Á Đông ảnh hưởng từ tinh thần đạo Phật và Lão, gồm 8 bảo vật được cho là nếu kết hợp lại trên một bộ trang phục, kiến trúc, đồ đạc...sẽ mang lại may mắn
Bát bảo ảnh hưởng từ Phật giáo sẽ như hình trên
Dạng khác và có vô số biến thể khác nữa
Nếu là Bát bảo dạng ảnh hưởng từ đạo Lão thì sẽ là 8 pháp khí bảo bối của Bát tiên:
- Lý Thiết Quả là thiết trượng và hồ lô
- Hán Chung Ly là quạt Nga My
- Lữ Đồng Tân là phất chủ và Nga Mi kiếm
- Trương Quả Lảo là ngư cổ
- Lam Thái Hòa là giỏ hoa lam
- Hà Tiên Cô là bông sen
- Hàn Thương Tử là ống sáo
- Tào Quốc Cữu là cặp thủ quyến
Một dạng hoa văn Bát bảo đạo Lão
Một góc chiếc áo dài cổ được nhóm Đại Việt cổ phong phục dựng với hoa văn Bát bảo Đạo giáo trên áo
Ảnh chụp vua Khải Định mặc áo Long bào thường phục tuy nhiên lại đội mũ Cửu Long Thông Thiên vốn là Triều phục, có thể thấy rõ chữ Thọ dạng chữ Triện trên vạt áo
Ảnh chụp vua Thành Thái đội Thất Long Đường Cân mặc thường phục
Ảnh chụp vua Duy Tân mặc thường phục, ở đây có thể thấy các chữ Phúc, Lộc trên cả 2 ống tay áo của Long bào thường phục.
Ngoài ra theo Khâm Định Đại Nam Hội Điển Sự Lệ thì mũ Thất Long Đường Cân cũng long bào thường phục cũng được dùng làm lễ phục Tịch Điền. có điều dạng thức Long bào trong lễ phục Tịch Điền sẽ được cải biên thành áo hẹp tay, xẻ 4 vạt, thắt đai loan, được gọi là áo Long trấn.
Ảnh chụp vua Thành Thái mặc lễ phục Tịch Điền, mũ đội là Thất Long Đường Cân, áo bào vẫn với hoa văn và cách thiết kế như áo thường triều chỉ có khác ống tay hẹp đi rất nhiều + áo ngắn hơn
No comments:
Post a Comment